De Witte klaverzuring

Door de warme periode in maart liep de ontwikkeling van planten voor op de normale situatie. Maar door de kou van de afgelopen tijd zijn we deze voorsprong kwijt geraakt.

Op dit moment bloeit de Witte klaverzuring (Oxalis acetosella) in het Kappellenbos  op het landgoed. Deze overblijvende plant komt voor op vochtige beschaduwde plaatsen in bossen en heggen en voelt zich hier dus goed thuis. Witte klaverzuring is het meest gespecialiseerd aan een minimale lichtbehoefte. De planten blijven erg laag maar de wit tot paars geaderde kroonbladeren vallen goed op. De drie hartvormige blaadjes lijken op klaver maar het is geen familie.

Witte klaverzuring bevat een hoog gehalte aan oxaalzuur, waardoor het een bittere zure smaak heeft. Dit komt ook terug in de naam. Oxalis is afgeleid van het Griekse woord oxys dat zuur betekent. De tweede naam acetosella betekent in het Latijn ‘naar azijn smakend’. In Noord-Amerika werd klaverzuring door indianen aan hun paarden gevoerd om ze sneller te laten lopen.

Tekst en foto: Niek Meister
Met dank aan: Andre van Harxen

Een slak aan de wandel

Regen is nou niet voor iedereen een van de meest ideale weersomstandigheden voor een gezellige avondwandeling. Deze Wijngaardslak (Helix pomatia) dacht daar duidelijk anders over. Normaal worden deze dieren op Landgoed Larenstein alleen gevonden rond de ruïne van de voormalige pastoorswoning. Deze slak was duidelijk wat avontuurlijker en werd door Ben ter Mull gevonden op een van de paden in de demonstratie tuin. Dit betekend dat deze “wereldreiziger” toch wel enkele honderden meters van zijn oorspronkelijke habitat verwijdert is geraakt!

Maar waarom komen Wijngaardslakken nou niet over heel het landgoed voor? Dit heeft te maken met het enorme huis dat ze op hun rug mee dragen. Met een huisje van maximaal 5 cm in doorsnede is deze slakkensoort de grootste huisjesslak van ons land. Voor de bouw van een dergelijk huisje is natuurlijk een hoop kalk nodig. Omdat de ruïne gebouwd is met kalkrijk cement vinden wijngaardslakken hier de omstandigheden die ze nodig hebben. De rest van het landgoed is dus te kalkarm om de Wijngaardslak van een geschikte woning te voorzien.

Deze reizende Wijngaardslak verkeert overigens in goed gezelschap. Biologen gaan er van uit dat de slak van nature gebonden is aan warmere streken in Midden en Zuid Europa. Hoe komen de slakken dan hier? Wel laten we zeggen dat mensen overal ter wereld altijd en in alle tijdperken de vreemde gewoonte lijken te hebben dingen die slijmerig en onappetijtelijk zijn als delicatesse te beschouwen. De eerste vondst van wijngaardslakken dateren waarschijnlijk uit het Neolithicum wat de Wijngaardslak waarschijnlijk tot een van de oudste exoten in ons land maakt. Ik kan mij niet indenken dat een dergelijk slijmerig stukje vlees echt heel lekker is maar kennelijk waren onze voorouders er zo aan verknocht dat ze genoeg dieren hebben ingevoerd om een stabiele populatie te stichten. Later geholpen door de Romeinen is de wijngaardslak inmiddels niet meer weg te denken uit de Nederlandse fauna. Ze wordt niet meer beschouwd als exoot en wordt zelfs gezien als een zeldzame diersoort die het beschermen waard is. Van exotisch voedingssupplement naar beschermd natuurschoon, die wijngaardslakken zijn dus lang zo sloom nog niet!

Foto: Ben ter Mull

Tekst: Tim van Leeuwen met dank aan Ben ter Mull voor de inspiratie

Ode aan de Vroegeling

Vertrapt, ondergeschoffeld, afgebrand, weggestroomd, vergiftigd, besprenkeld met hondenurine en dan ook nog eens veelal overgeslagen door floristen…..als Vroegeling (Erophila verna) is je leven echt geen lolletje! Hoog tijd dus om eens de loftrompet te steken over dit prachtige kleine kruisbloempje! Dit kleine doorzettertje heeft namelijk nog al wat in zijn mars!

Ten eerste is het vaak een van de eerste planten die bloeit in het voorjaar. De plant overwintert als rozetje en zo snel het enigszins vorst vrij is lopen de plantjes uit en vormen zich vaak grote tapijten witte bloempjes. In vroeger tijden deed hij dat in korenvelden voor het gewas tijd kreeg om uit te lopen. Toen koren werd vervangen door graansoorten met een hogere gewasopbrengst moest de Vroegeling een ander onderkomen gaan zoeken. De plant heeft toen in korte tijd een transformatie ondergaan die zelfs veel mensen nog zwaar valt, van boerenkinkel naar echte kosmopoliet. Door zijn grote aanpassingsvermogen is de plant opgeklommen van onkruid tussen het graan tot de nachtmerrie van iedere gedetineerde schoffelaar! Je kunt namelijk wieden wat je wil, volgend jaar staan er weer net zo veel Vroegelingen als je dit jaar hebt weggehaald. Een echte vastbijter dus!

Naast het feit dat het plantje een kleine doorzetter met een groot aanpassingsvermogen is, is zij ook nog eens geweldig dankbaar foto-object! De stengels wringen zich in allerlei vreemde hoeken wat het erg leuk maakt om naar te kijken. Het zijn net balletdanseressen met een witte jurk. Neem daarbij dat de plantjes heel algemeen zijn en je hebt een ideale combinatie! Ofwel; is de Zeearend, Herfstschroeforchis of Julikever waar je eigelijk naar op zoek was even niet voor handen? Geen nood! Je hebt je 20 kilo aan camera spullen niet voor niets mee gesleept! Er is namelijk altijd wel een Vroegeling in de buurt om je op te vrolijken….als je tenminste vroeg genoeg bent natuurlijk.

Tekst en foto: Tim van Leeuwen