Tijdens een wandeling in het bos of bij het bestuderen
van planten op het landgoed kom je ze wel eens tegen. Rare kleurrijke
vergroeiingen van plantendelen. Dit zijn dus gallen. Gallen zijn abnormale vergroeiingen
van plantenweefsels die veroorzaakt worden door allerlei soorten organismen. De opvallendste zijn vaak de gallen van
galwespen, galmuggen of galmijten maar de vergroeiingen kunnen ook veroorzaakt
worden door schimmels of bacteriën. Het
voordeel voor veel van deze organismen is dat de larve zich kan ontwikkelen in
een veilige omgeving. Gallen hebben allerlei gekke vormen en kleuren en komen
op allerlei planten voor, van zomereik tot en met brandnetel.
Elzenvlag is een gal die veroorzaakt wordt door een
schimmel op de zwarte els.
Hondsdrafbeursjesgalmug
is een gal die veroorzaakt wordt door muggen op hondsdraf.
Neem nu de aardappelgalwesp die kwam ik vorige week nog
tegen op het landgoed. De ongevleugelde vrouwtjes van de aardappelgalwesp
(veroorzaker) komen in de winter uit de grond om eitjes te leggen tussen de nog
niet uitgelopen knoppen van de zomereik. Dit doet ze met haar legboor, naast de eitjes zet ze ook een stofje af die
een biochemische reactie veroorzaakt in het systeem van de zomereik. Op deze
plek groeit een grote gal van 2-3 centimeter doorsnede die op een aardappel
lijkt. In deze aardappelgal ontwikkelen zich nu gevleugelde mannetjes en
vrouwtjeswespen. Na de paring graven de vrouwtjes zich in de grond om de eitjes
af te zetten die voor alleen vrouwelijke nakomelingen zorgt. Deze nakomelingen maken de cyclus weer rond
in de winter.
Aardappelgalwesp
op zomereik
Naast de relatie van galveroorzaker en gastheer is er ook
een relatie tussen niet gal verwekkende organismen. Dit zijn bijvoorbeeld
sluipwespen die zich speciaal hebben geëvolueerd tot het prederen van gallen.
De sluipwespen hebben een lange legboor waarmee ze door de schaal van de gal
heen boren en een eitje afzetten op de larve van de galveroorzaker. Je ben dus
nooit hellemaal veilig in een gal.
Zie de link voor een kort filmpje van David Attenborough
over gallen.
Tekst: Jos Hoekerswever
Foto's: Jos Hoekerswever
Bron: Veldgids plantengallen, soortenbank.nl
Geen opmerkingen:
Een reactie posten